akredytacje akredytacje projekty ue małopolska bip

Pielęgnacja rurki tracheostomijnej

Poradnik dla pacjenta i rodziny

RURKA TRACHEOSTOMIJNA

jest to plastikowa rurka wprowadzona do tchawicy przez otwór w szyi (tracheostomię) w celu zapewnienia drożności dróg oddechowych. Pełni funkcję protezy głosowej u pacjentów, którzy nie mogą oddychać przez nos lub usta.

Rurka tracheostomijna zapewnia pacjentowi łatwiejsze oddychanie, zmniejsza wysiłek oddechowy i umożliwia usuwanie nadmiaru wydzieliny z dróg oddechowych.

W przypadku rurki z protezą głosową pacjent ma możliwość mówienia, co umożliwia mu komunikację z otoczeniem, znane są również przypadki pacjentów, którzy z protezą głosową pracują jako nauczyciele prowadząc wykłady z uczniami.

Dodatkowo chorzy mogą korzystać z poradni specjalistycznych tj. poradnia logopedyczna oraz poradnia foniatryczna, które mają na celu naukę mowy z protezą głosową.

Dzięki odpowiedniej pielęgnacji rurki (do podstawowej pielęgnacji rurki tracheostomijnej wystarczy szczoteczka z włosia oraz ciepła czysta woda z kranu) pacjent może prowadzić aktywne życie prywatne, zawodowe oraz seksualne zmniejszając ryzyko infekcji i poprawiając komfort zdrowotny.

Szczególnie ważne jest wsparcie psychiczne i emocjonalne chorego.

W procesie akceptacji stanu zdrowotnego, nauki pielęgnacji oraz mowy chorzy potrzebują dodatkowego wsparcia swoich bliskich. Szczególnie ważne jest aby okazać ogromną cierpliwość w trakcie uczenia się i dostosowywania się do nowej sytuacji zdrowotnej, wspierać pacjenta, motywować go do codziennej dbałości o rurkę tracheostomijną, uświadamiać, że w dalszym ciągu może być aktywny w życiu codziennym.

Kolejną rzeczą, która może poprawić komfort psychiczny pacjenta jest stosowanie filtra ochronnego, który zabezpiecza wejście rurki przez pyłkami, owadami czy kurzem. Można również korzystać z chusteczki bawełnianej wiązanej z tyłu, służącej jako zabezpieczenie w okresie wiosenno- letnim oraz chroniącej przed chłodem w okresie jesienno- zimowym, dodatkowo pełniącej też funkcję ozdobną.

Komunikacja: Pacjenci z rurką tracheostomijną mogą mieć trudności w mówieniu. Warto wypracować z nimi sposób komunikowania się (np. tablet, notes z długopisem).

Wsparcie emocjonalne: Zmiana w sposobie oddychania i życia może wywołać stres i lęki. Bądź cierpliwy, zapewnij wsparcie emocjonalne i motywuj pacjenta do uczestnictwa w aktywnościach.

Oto, jak regularna pielęgnacja wpływa na codzienne życie:

  • Poprawia komfort oddychania
  • Zwiększa niezależność
  • Poprawia jakość snu
  • Umożliwia komunikację
  • Zwiększa poczucie bezpieczeństwa
  • Wspomaga aktywność fizyczną

CODZIENNA OPIEKA NAD OSOBĄ Z RURKĄ TRACHEOSTOMIJNĄ

Przygotowanie do codziennej opieki

  • Zalecenia lekarskie – Należy dokładnie przestrzegać oraz zapoznać z instrukcją lekarza dotyczącą opieki nad rurką tracheostomijną, szczególnie jeśli chodzi o czas wymiany rurki, oczyszczanie czy nawilżanie.
  • Zestaw do pielęgnacji – Podstawowym elementem pielęgnacji jest regularne oczyszczanie rurki wewnętrznej za pomocą szczoteczki z włosia oraz czystej ciepłej wody z kranu. Dodatkowe akcesoria do pielęgnacji rurki tracheostomijnej oraz okolicy:

✓ Plastikowe rurki tracheostomijne zapasowe

✓ Szczoteczki z włosia

✓ Czysta, ciepła woda z kranu

✓ Czyste gaziki (rozmiary: 7,5cm x 7,5 cm oraz 10 cm x 10 cm)

✓ Bawełniane tasiemki tracheostomijne (można nabyć w pasmanterii, szerokość ok. 1 cm)

✓ Roztwór do dezynfekcji (np. sól fizjologiczna lub bezalkoholowy, delikatny środek odkażający) lub bezalkoholowe, mokre chusteczki do oczyszczania skóry

Oczyszczanie i nawilżanie rurki tracheostomijnej wewnętrznej:

  • Regularne czyszczenie rurki: Rurkę tracheostomijną wewnętrzną należy wyjąć oraz oczyścić (zgodnie z zaleceniami lekarza, zazwyczaj co 8–12 godzin lub w razie potrzeby, natomiast nie rzadziej niż 3 razy dziennie).
  • Wymiana rurki: Przestrzegaj ustalonej z lekarzem daty wymiany rurki.
  • Używanie nawilżacza: Zastosowanie nawilżacza powietrza w pomieszczeniu w którym pacjent przebywa najczęściej może pomóc w utrzymaniu odpowiedniej wilgotności w drogach oddechowych, co zapobiega ich wysychaniu szczególnie w okresie grzewczym.

Postępowanie w przypadku nagłych sytuacji

  • Obserwacja oddechu: Kontroluj ilość oddechów (przeciętnie 14-16 oddechów/min). Jeśli wystąpi jakakolwiek trudność w oddychaniu, duszność lub zmiany w odgłosach oddychania, w pierwszej kolejności: wyjmij rurkę wewnętrzną, oczyść ją szczoteczką z włosia pod bieżącą wodą, włóż rurkę ponownie.
  • Jeśli trudność występuje w dalszym ciągu skontaktuj się z lekarzem lub wezwij pomoc!

Regularne wizyty u lekarza

  • Kontrole u lekarza: Regularnie stawiaj się na wizyty kontrolne, aby lekarz mógł ocenić stan pacjenta, dokonać ewentualnych zmian w leczeniu, wymienić rurkę tracheostomijną lub wykonać inne zalecane procedury.

W razie jakichkolwiek wątpliwości lub trudności zawsze skonsultuj się z lekarzem lub pielęgniarką środowiskową.