Diety po zabiegach operacyjnych – Chirurgia Ogólna i Onkologiczna

Zaleca się:

• 5 posiłków dziennie spożywanych regularnie, nieobfitych, ostatni posiłek 3 godziny przed snem (2,5-3 godzin przerwy między posiłkami);
• 3 posiłki podstawowe: I śniadanie, obiad, kolacja i 2 posiłki w postaci przekąsek (sucharki, owoce gotowane), każdy posiłek podstawowy powinien zawierać potrawy z drobiu, ryb, chudego sera twarogowego, owoców lub warzyw gotowanych;
• warzywa i owoce w postaci gotowanej 4 razy dziennie;
• pieczywo pszenne jasne „czerstwe”, drobne kasze, ziemniaki gotowane;
• drób chudy bez skóry, wędliny chude drobiowe, białko jaja;
• oliwę z oliwek do gotowania i na surowo, olej słonecznikowy, sojowy, lniany;
• płyny w ilości2 litry dziennie w postaci wody mineralnej niegazowanej, soków warzywnych i owocowych rozcieńczonych, herbaty zielonej, herbat owocowych i ziołowych, mleko chude 0,5% tłuszczu do 300 ml dziennie;
• przyprawy łagodne: koperek, majeranek, bazylia, zielona pietruszka, sok z cytryny.

• wykluczyć lub ograniczyć spożywanie tłuszczu zwierzęcego (masło w ograniczonych ilościach), tłustego mięsa, drobiu, wędlin, ryb, całych jaj i żółtek;
• nie spożywać potraw smażonych, pieczonych w tradycyjny sposób, wzdymających;
• wykluczyć podprawianie potraw zasmażką i śmietaną;
• ograniczyć lub wykluczyć spożywanie produktów bogatych w błonnik pokarmowy tj.: pieczywo żytnie razowe, grube kasze, makaron razowy, płatki śniadaniowe;
• nie spożywać kapusty, kalafiorów, brokułów, porów, cebuli, czosnku, groszku zielonego, fasoli, grochy, ogórków, kalarepy, warzyw i owoców w postaci surowej;
• ograniczyć cukier i słodycze;
• wyeliminować napoje alkoholowe.

Potrawy należy przyrządzać stosując gotowanie w wodzie, na parze, pieczenie i duszenie bez tłuszczu lub z ograniczoną ilością tłuszczu w postaci oleju rzepakowego lub oliwy. Potrawy należy spożywać rozdrobnione, dobrze ugotowane, miękkie. Zupy i sosy należy podprawić zawiesiną z niskotłuszczowego kefiru lub jogurtu i mąki.

W przypadku zaleceń indywidualnych wskazana konsultacja w dietetykiem.

Zaleca się:

• 4-5 posiłków dziennie spożywanych regularnie w małych porcjach, ostatni posiłek nie obfity 3 godziny przed snem (2,5-3 godzin przerwy między posiłkami);
• 3 posiłki podstawowe: I śniadanie, obiad, kolacja i 1-2 posiłki w postaci przekąsek (tosty, owoce gotowane, kisiele, galaretki);
• warzywa i owoce w postaci gotowanej 4 razy dziennie, na surowo można spożywać niewielkie ilości np. sałaty zielonej oraz drobno starte marchewki z jabłkiem, pomidora bez skórki;
• pieczywo pszenne jasne, w ograniczonej ilości pieczywo razowe pszenne, drobne kasze, makaron;
• drób chudy bez skóry, wędliny chude, jaja;
• olej rzepakowy, oliwę z oliwek do gotowania i na surowo, olej słonecznikowy, sojowy, z pestek winogron, lniany, margaryny niskotłuszczowe;
• płyny w ilości 1,5-2 litry dziennie w postaci wody mineralnej niegazowanej, soków warzywnych i owocowych, herbaty zielonej, herbat owocowych i ziołowych;
• przyprawy łagodne: koperek, majeranek, bazylia, zielona pietruszka, sól w ograniczonych ilościach, cukier;

ważne jest, aby potrawy były świeżo przyrządzane, nie przechowywane w lodówce – zmniejsza to możliwość zakażenia bakteryjnego posiłków. Potrawy sporządza się metodą gotowania w wodzie, na parze, w naczyniach „na parę”. Można również stosować duszenie bez wcześniejszego obsmażania oraz pieczenie w folii przezroczystej w pergaminie, w piekarniku lub opiekaczu elektrycznym. Dozwolony tłuszcz zaleca się dodawać do gotowych potraw na surowo. Zupy i sosy zagęszcza się zawiesiną z mąki i mleka lub mąki i śmietanki, zaprawą zacieraną z mąki i tłuszczu albo żółtkiem.

Dobór produktów uzależnia się od indywidualnej tolerancji pacjenta. Aby zwiększyć ilość białka w jadłospisie, można wykorzystać mleko w proszku jako dodatek do potraw (do zaprawiania zup, sosów).

W opracowaniu diety należy wziąć pod uwagę wiek, płeć, masę ciała pacjenta, aktywność fizyczną i jednostkę chorobową. Dlatego konieczna jest konsultacja z dietetykiem w celu ustalenia indywidualnego postępowania.

Zaleca się:

• 4-5 posiłków dziennie spożywanych regularnie w małych porcjach, ostatni posiłek nie obfity 3 godziny przed snem (2,5-3 godzin przerwy między posiłkami);
• 3 posiłki podstawowe: I śniadanie, obiad, kolacja i 1-2 posiłki w postaci przekąsek (tosty, owoce gotowane, kisiele, galaretki);
• warzywa i owoce w postaci gotowanej 4 razy dziennie, na surowo można spożywać niewielkie ilości np. sałaty zielonej oraz drobno starte marchewki z jabłkiem, pomidora bez skórki;
• pieczywo pszenne jasne, w ograniczonej ilości pieczywo razowe pszenne, drobne kasze, makaron;
• drób chudy bez skóry, wędliny chude, jaja;
• olej rzepakowy, oliwę z oliwek do gotowania i na surowo, olej słonecznikowy, sojowy, z pestek winogron, lniany, margaryny niskotłuszczowe;
• płyny w ilości 1,5-2 litry dziennie w postaci wody mineralnej niegazowanej, soków warzywnych i owocowych, herbaty zielonej, herbat owocowych i ziołowych;
• przyprawy łagodne: koperek, majeranek, bazylia, zielona pietruszka, sól w ograniczonych ilościach, cukier;

• ograniczyć spożywanie tłuszczu zwierzęcego (tłustego mięsa, wędlin);
• nie spożywać potraw smażonych, pieczonych w tradycyjny sposób, wzdymających, długo zalegających w żołądku;
• wykluczyć podprawianie potraw zasmażką;
• ograniczyć lub wykluczyć spożywanie produktów bogatych w błonnik pokarmowy tj.: pieczywo żytnie razowe, grube kasze, makaron razowy, płatki śniadaniowe;
• warzywa i owoce podawać w formie soków, przecierów;
• nie spożywać kapusty, kalafiorów, brokułów, porów, cebuli, czosnku, groszku zielonego, fasoli, grochy, ogórków, kalarepy, warzyw i owoców (w większych ilościach).

Potrawy należy przyrządzać stosując gotowanie w wodzie, na parze, pieczenie i duszenie bez tłuszczu lub z ograniczoną ilością tłuszczu w postaci oleju rzepakowego lub oliwy. Potrawy należy podawać dobrze ugotowane, miękkie.

Produkty zalecane w diecie:

• kasze w formie kleików, mąka, biszkopty, suchary, bułka pszenna;
• mleko, ser biały;
• jaja gotowane, żółtka jaja;
• chude mięso (cielęcina, wołowina, schab, kurczak i indyk bez skóry);
• chude ryby (dorsz, leszcz, szczupak, sandacz, morszczuk, mintaj, okoń, łosoś);
• chuda szynka, polędwica;
• masło, słodka śmietana, olej sojowy, oliwa z oliwek;
• ziemniaki, warzywa i owoce gotowane, przetarte lub zmiksowane, soki owocowo-warzywne, kompoty przetarte;
• cukier, miód, płynne kisiele, łagodne przyprawy (koperek, wanilia, cynamon, bazylia, sól).

• powinny być świeże;
• pieczywo należy namoczyć i zmiksować;
• sery zmiksować z mlekiem lub śmietanką;
• jaja zagotować, zmiksować z mlekiem lub zupą;
• żółtka dodawać do zup, kleików (po zagotowaniu);
• mięso, ziemniaki, warzywa podawać zmiksowane w zupie;
• warzywa i owoce podawać z formie soków, przecierów;
• potrawy można wzbogacać mlekiem w proszku lub preparatami przemysłowymi.

Ważne! Wszystkie posiłki przygotowane z wymienionych produktów należy zmiksować i rozcieńczyć, aby nadać im konsystencję płynną.

Wartość energetyczna diety powinna być ustalona indywidualnie dla każdego pacjenta, w zależności od masy ciała, wieku, płci i rodzaju schorzenia.

1. Dbaj o różnorodność spożywanych produktów. Codziennie należy spożywać produkty zbożowe, mleczne, wysokobiałkowe (ryby, drób, chude mięso lub nasiona roślin strączkowych), warzywa i owoce.
2. Strzeż się nadwagi i otyłości, bądź aktywny ruchowo. U otyłych obniżenie masy ciała o około 10% zmniejsza zagrożenie chorobami układu krążenia i cukrzycą. Pamiętaj także, że naprzemienne odchudzanie i tycie jest szkodliwe dla zdrowia.
3. Produkty zbożowe powinny być dla Ciebie głównym źródłem kalorii. W każdym posiłku produkty zbożowe tj.: pieczywo ciemne, płatki, kasze, makarony, ziemniaki.
4. Spożywaj codziennie co najmniej 2 duże szklanki chudego mleka. Mleko jest najważniejszym źródłem wapnia w diecie. Można je zastąpić jogurtem, kefirem, a częściowo serem.

5. Mięso spożywaj z umieram. Wybieraj chude gatunki.
6. Spożywaj codziennie dużo warzyw i owoców. Około 600 g dziennie zapewnia organizmowi wystarczającą ilość witaminy C, składników mineralnych i błonnika.
7. Ograniczaj spożycie tłuszczów w szczególności zwierzęcych, a także produktów zawierających cholesterol. (przede wszystkim podroby).
8. Zachowaj umiar w spożywaniu cukru, słodyczy i alkoholu.
9. Ograniczaj spożycie soli. (zaleca się 1 łyżeczkę dziennie).
10. Pamiętaj o wypijaniu płynów (nie mniej niż 1 litr dziennie). Woda mineralna, naturalne soki owocowe i warzywne, herbaty ziołowe, herbata zielona.

Należy:

• wykluczyć lub znacznie ograniczyć cukier i słodycze, ograniczyć sól kuchenną;
• nie spożywać potraw smażonych podprawianych zasmażką;
• ograniczyć spożycie tłuszcze przede wszystkim zwierzęcego, tłustego mięsa, drobiu, wędlin, serów;
• wykluczyć lub ograniczyć napoje alkoholowe;
• warzywa i owoce w postaci gotowanej (nie rozgotowanej).

Stosować:

• pieczywo pszenne jasne „czerstwe”, drobne kasze, ziemniaki gotowane;
• drób chudy bez skóry, wędliny chude drobiowe, białko jaja;
• oliwę z oliwek do gotowania i na surowo, olej słonecznikowy, sojowy, lniany;
• płyny w ilości2 litry dziennie w postaci wody mineralnej niegazowanej, soków warzywnych i owocowych rozcieńczonych, herbaty zielonej, herbat owocowych i ziołowych, mleko chude 0,5% tłuszczu do 300 ml dziennie;
• przyprawy łagodne: koperek, majeranek, bazylia, zielona pietruszka, sok z cytryny.

• wykluczyć lub ograniczyć spożywanie tłuszczu zwierzęcego (masło w ograniczonych ilościach), tłustego mięsa, drobiu, wędlin, ryb, całych jaj i żółtek;
• nie spożywać potraw smażonych, pieczonych w tradycyjny sposób, wzdymających;
• wykluczyć podprawianie potraw zasmażką i śmietaną;
• ograniczyć lub wykluczyć spożywanie produktów bogatych w błonnik pokarmowy tj.: pieczywo żytnie razowe, grube kasze, makaron razowy, płatki śniadaniowe;
• nie spożywać kapusty, kalafiorów, brokułów, porów, cebuli, czosnku, groszku zielonego, fasoli, grochy, ogórków, kalarepy, warzyw i owoców w postaci surowej;
• ograniczyć cukier i słodycze, wyeliminować napoje alkoholowe.

Potrawy należy przyrządzać stosując gotowanie w wodzie, na parze, pieczenie i duszenie bez tłuszczu lub z ograniczoną ilością tłuszczu w postaci oleju rzepakowego lub oliwy. Potrawy należy spożywać rozdrobnione, dobrze ugotowane, miękkie. Zupy i sosy należy podprawić zawiesiną z niskotłuszczowego kefiru lub jogurtu i mąki.

W przypadku zaleceń indywidualnych wskazana konsultacja w dietetykiem.

• wykluczyć lub znacznie ograniczyć cukier i słodycze;
• ograniczyć sól kuchenną;
• nie spożywać potraw smażonych podprawianych zasmażką;
• ograniczyć spożycie tłuszcze przede wszystkim zwierzęcego, tłustego mięsa, drobiu, wędlin, serów;
• wykluczyć lub ograniczyć napoje alkoholowe;
• ograniczyć spożycie jasnego pieczywa, słodkich ciast, makaronu, drobnych kasz, ryżu białego, ziemniaków;

Zaleca się:

• spożywanie 3-6 posiłków dziennie w zależności od stosowanych leków doustnych oraz rodzaju insuliny (2.5-3 godzin przerwy między posiłkami);
• pieczywo razowe, ryż pełnoziarnisty, makaron z mąki razowej;
• mleko, jogurty, kefiry niskotłuszczowe, sery twarogowe chude;
• drób bez skóry i wędliny chude, ryby morskie, 2 jaja tygodniowo;
• warzywa i owoce 5x dziennie, przede wszystkim w postaci surowej;

• olej słonecznikowy, rzepakowy, sojowy, z pestek winogron, lniany, oliwa z oliwek, do gotowania i surówek, margaryny niskotłuszczowe;
• płyny w ilościach 1,5-2 litrów na dobę w postaci wody mineralnej niegazowanej, soków warzywnych i owocowych bez dodatku cukru, herbat ziołowych;
• łagodne przyprawy: koperek, zielona pietruszka, szczypiorek, chrzan, bazylia, kminek, majeranek, tymianek, estragon, liść laurowy;
• aktywność fizyczna.

Potrawy należy przyrządzać stosując gotowanie w wodzie, na parze, pieczenie i duszenie.

Nie należy rozgotowywać produktów zbożowych i warzyw.

Zupy podawać czyste, jarzynowe, bez śmietany. Zupy i sosy można podprawiać kefirem lub jogurtem.

Konieczna jest konsultacja diabetologa i dietetyka celem ustalenia zaleceń indywidualnych.

• W pierwszych dwóch tygodniach po operacji zalecana jest dieta płynna, papkowata, zmiksowana (klarowne zupy, zupa krem, jogurty, koktajle).
• Rozszerzenie diety do zawierającej produkty stałe może nastąpić od ok. 3 tygodnia po zabiegu operacyjnym. Jest to jednak sprawa indywidualna i zależy od umiejętności dokładnego przeżuwania i rozgryzania pokarmów oraz tolerancji nowych produktów w diecie.
• Wprowadzając nowe produkty dobrze zachować regułę: jeden nowy produkt w jednym posiłku. W związku z różnymi reakcjami na pokarmy należy stosować zasadę odnajdywania swoich ulubionych smaków
• Po zabiegu możliwa jest zmiana ulubionych smaków oraz pojawienie się tzw. „zachcianek”. Najczęściej pożądanym smakiem jest kwaśny, stąd pojawienie się chęci spożywania produktów typu: ogórki, buraki kiszone, kapusta kiszona.
• Wprowadzenie produktów kiszonych, kwaśnych nie jest przeciwwskazane w pierwszych tygodniach po operacji pod warunkiem, że są dokładnie rozdrobnione – posiłek zmiksowany bądź precyzyjnie pogryziony, a porcja ich jest niewielka i stanowi dodatek do posiłku
• Brak tolerancji na pewne produkty w pierwszym miesiącu po zabiegu operacyjnym, nie oznacza wykluczenia ich z diety na zawsze. Po pewnym czasie np. po 2 tygodniach można spróbować ponownie tego produktu i sprawdzić reakcję organizmu.
• Zalecana objętość posiłku mieści się w granicach 150 – 200ml – również jest sprawą bardzo indywidualną i uzależnioną od ich konsystencji oraz tolerancji.
• Posiłki powinny być spożywane regularnie co ok. 2-3 godziny. Przerwy między posiłkami nie powinny być dłuższe niż 4 godziny.
• Ilość dziennie spożywanych posiłków nie powinna być mniejsza niż 5-6 pod warunkiem, że objętość posiłku nie jest mniejsza niż 150 ml.
• Jeżeli objętość jednorazowej porcji posiłku nie przekracza 150-100 ml, należy zwiększyć częstotliwość ich spożywania (w takiej sytuacji odstęp pomiędzy posiłkami może być krótszy niż 2-3 godziny).
• Pierwszy posiłek należy spożyć do godziny po spoczynku nocnym, natomiast ostatni
  2-3 godziny przed snem.
• Szczególnie w pierwszym okresie po zabiegu operacyjnym warto korzystać z alarmów przypominających o posiłkach. Ułatwia to wypracowanie nawyku regularnego spożywania pokarmów w późniejszym okresie.
• Bardzo istotna jest technika spożywania posiłków: Należy zwrócić szczególną uwagę na 4 jego najistotniejsze cechy:
  – tempo jedzenia,
  – konsystencja posiłku,
  – regularność spożywania posiłku
  – spokój w trakcie jedzenia

Posiłki powinny być spożywane powoli (co najmniej 20 minut), w małych ilościach, przy stole, w pozycji siedzącej. Dobrze jest zmniejszyć ilości bodźców rozpraszających typu: np. łączenie posiłku i rozmowy, jednoczesne korzystanie z telefonu lub komputera, oglądnie TV. Istotne jest dokładne rozdrabnianie pokarmu (każdy kęs powinien być pogryziony wiele razy) – pozwoli to uniknąć objawów typu: ucisk w nadbrzuszu, uczucie pełności, gromadzenie się nadmiernej ilości śliny w jamie ustnej, nudności, wymioty, odbijania, zgaga, wzdęcia wynikających ze spożycia nierozdrobnionego pokarmu, zbyt szybko lub o zbyt dużej objętości.

• Spożywane posiłki powinny być pełnowartościowe – oznacza to, że powinny zawierać odpowiednią ilość tłuszczów, białek, węglowodanów, makro- i mikroelementów.

1. Białka – ok. połowa (½) objętości posiłku – produkty mleczne, jaja, ryby, mięso i jego przetwory, nasiona roślin strączkowych, tofu
2. Węglowodany – około jednej czwartej (¼) objętości posiłku (pieczywo, kasze, ryż, makaron, płatki zbożowe, ziemniaki)
3. Warzywa i owoce – około jednej czwartej (¼) objętości posiłku
4. Tłuszcze – powinny stanowić mały dodatek do posiłku (oleje roślinne, orzechy, nasiona, awokado, masło)

• Każdy posiłek powinien zawierać źródło białka.
• We wczesnym okresie po zabiegu konieczne jest uzupełnianie ilości białka w diecie przy pomocy:
  – gotowych napojów: Nutridrink, Resource, Impact, Diben, Diasip
  – preparaty w proszku: Resource Protein Instant (Nestle), Protifar (Nutricia), Nutramil Complex Protein (Olimp Labs), LiveUp (Olimp Labs), Pure Whey Protein (FitForMe), Fresubin Protein Powder

• Bardzo istotnym w całym okresie pooperacyjnym jest przyjmowanie ok.1,5-2l płynów na dobę. Zaleca się pić przede wszystkim wodę niegazowaną, ale też słabe napary z rumianku, woda z dodatkiem świeżych ziół lub owoców.
• Należy pić często, ale małym łykami.
• Płyny powinny być spożywane pomiędzy posiłkami, nie należy pić w trakcie spożywania posiłku.
• Do bilansu płynów nie wliczamy czarnej herbaty i kawy, ponieważ mają działanie odwadniające, dodatkowo mogą nasilać odczucie zgagi.
• Należy zrezygnować z napojów słodzonych cukrem i gazowanych (nierozcieńczone soki owocowe, słodkie kolorowe napoje, woda z syropem owocowym, słodzona cukrem lub miodem kawa i mocna herbata).
• Wyeliminować trzeba również alkohol pod każdą postacią przynajmniej przez pierwszy rok po zabiegu (wysoka kaloryczność oraz wpływ na zwiększenie łaknienia).
• Produkty, których należy unikać to:
  produkty smażone na głębokim tłuszczu, wzdymające oraz ciężkostrawne, tłuszcz zwierzęcy w postaci smalcu i słoniny, produkty typu fast food, produkty wysoko przetworzone np. płatki kukurydziane, słodkie płatki śniadaniowe, smakowe gotowe musli, wafle ryżowe, pieczywo chrupkie, parówki, mortadele, serdelki, pasztety. Zrezygnować należy także ze słodyczy, ciast, kremów, słonych przekąsek, orzeszków z przyprawami. Nie są zalecane produkty odtłuszczone, typu ”fit”, „light”, „0%”.

• Warto wybierać produkty wysokobiałkowe zamiast zwykłych, np. jogurt naturalny wysokobiałkowy (proteinowy), serek typu skyr oraz produkty o smaku naturalnym bez dodatków smakowych, owocowych, cukru i słodzików.
• Zalecane jest prowadzenie dziennika żywieniowego. Każdego dnia odnotowanie ilości przyjętych płynów, godzin spożywanych posiłków i ich objętości, rodzaj posiłku i ilości poszczególnych produktów oraz pojawianie się ewentualnych dolegliwości np. bóle brzucha, złe samopoczucie, wymioty. Dziennik żywieniowy jest niezbędnym elementem wymaganym przy kolejnych konsultacjach z dietetykiem.
• Zaleca się planowanie posiłków z wyprzedzeniem oraz jeżeli to możliwe, przynajmniej częściowe ich przygotowanie na kolejny dzień.
• Pierwszy miesiąc po zabiegu bariatrycznym jest najtrudniejszym okresem pod względem fizycznym, psychicznym i emocjonalnym. Dostosowanie się do nowych okoliczności wymaga czasu. Warto go poświęcić na obserwację swojego organizmu i nauczenie się jego funkcjonowania.

Zasady prawidłowego żywienia:

• spożywać więcej produktów wysokobiałkowych: (chude mięso wieprzowe, drób, cielęcina, królik, indyk, młoda wołowina), ryby (flądra, dorsz, tuńczyk, łosoś), wędliny, jaja, sery żółte, topione, sery twarogowe, jogurty, maślanka, kefir;
• spożywać produkty z grupy węglowodanów: chleb, ziemniaki, ryż, makaron, płatki kukurydziane, płatki owsiane, kluski śląskie, kopytka;
• posiłki należy spożywać powoli, zwracając uwagę na dokładne żucie pokarmów;
• w początkowym okresie po zabiegu nie spożywać nadmiernych ilości pokarmów;
• wprowadzać pojedynczo nowe produkty w małych ilościach;
• jeść regularnie o tych samych porach 3-4 posiłki;
• potrawy przygotowywać z produktów świeżych;
• staraj się by twoje posiłki były urozmaicone, estetycznie podane;
• unikać produktów zawierających konserwanty (zupy w proszku, sosy, zawierających dużą ilość sztucznych dodatków);
• przed posiłkiem można podać aperitif: kiszony barszcz, zakwas z ogórków, kapusty, sok pomidorowy, czerwone wino wytrawne;
• unikać produktów wzdymających: groch, fasola, kalafior, napojów gazowanych;
• stosuj odżywki bogate w białko i kalorie np. Nutridrinki Protein, Fresubin Protein;
• wypijać około 2-3 litry płynów dziennie (pić między posiłkami);
• jeśli źle reagujesz na wprowadzony do diety składnik, odczekaj kilka tygodni i spróbuj jeszcze raz zaczynając od niewielkich ilości.

Częstymi dolegliwościami u osób z kolostomią są biegunki, zaparcia oraz gazy i nieprzyjemny zapach.

• spożywać duże ilości płynów (gorzka herbata, napar z mięty, rumianku, suszonych czarnych jagód, kakao na wodzie, około 2,5-3 l);
• zupy z ryżem, np. pomidorowa z podwójną porcją przecieru;
• ryż z jabłkiem, ryż z bananem;
• jasne pieczywo, puree ziemniaczane, marchew gotowana, kluski, kopytka, knedle, jogurt naturalny, dojrzałe banany, kisiele, kompot, mus, przecier jabłkowy, kaszę manną;
• produkty zawierające żelatynę (galaretki, żelki).

Wskazówki w przypadku wystąpienia zaparć:

• spożywać produkty bogate w błonnik (ciemne pieczywo, płatki owsiane, otręby pszenne, grube kasze, ryż brązowy);
• zwiększyć spożycie świeżych i suszonych owoców: jabłka, mandarynki, pomarańcze, kiwi (bez pestek i skórek), suszone morele, śliwki, daktyle;
• spożywać warzywa: buraki, marchew, pomidory, pietruszkę, seler, dynię paprykę;
• spożywać fermentowane produkty mleczne (jogurt, kefir, maślankę);
• soki owocowe i warzywne (pomidorowy, śliwkowy, pomarańczowy, z czarnej porzeczki, winogronowy).

Aby uniknąć głośnego oddawania gazów o nieprzyjemnym zapachu należy:

• unikać roślin strączkowych (grochu, fasoli, brukselki, kalafiora);
• posiłki spożywać regularnie 3-4 razy dziennie;
• jeść z zamkniętymi ustami i nie mówić w trakcie jedzenia;
• jeść bez pospiechu, dokładnie gryźć i przeżuwać pokarmy;
• unikać żucia gumy i picia przez słomkę;
• pić napoje z miętą pieprzową – herbatę, syrop;
• zjadać jogurty naturalne z łyżeczką miodu albo dżemu;
• stosować produkty, które absorbują substancje lotne (zielona pietruszka, żurawina, sok żurawinowy, maślanka, zielona sałata).

Po okresie rekonwalescencji, stomia nie stanowi wskazań do specjalnej diety i ścisłych ograniczeń żywieniowych. Pacjenci muszą z czasem sami ustalić, które produkty są dobrze, a które gorzej tolerowane. Odpowiednie żywienie wpływa na regularne, wypróżnienia, konsystencję stolca i tym samym samopoczucie pacjenta. Znając powyższe zasady pacjent musi uważnie obserwować swój organizm i ocenić wpływ produktów na poszczególne dolegliwości.

Unikać produktów zawierających:

• laktozę, które wywołują nadmierną fermentację w jelitach (mleko słodkie, mleko skondensowane, mleko w proszku, zabielacze do kawy), zastąpić fermentowanymi (kefir, jogurt naturalny, maślanka, twaróg);
• fruktozę (miód, soki owocowe, jabłkowy, gruszkowy, winogronowy);
• unikaj produktów, które mogą zwiększyć ryzyko zablokowania ileostomii (seler, orzechy, fasola, grzyby, oliwki, ananas, kukurydza, białe części pomarańczy, kokosy, pestki – nie ulegają całkowitemu strawieniu);
• unikać potraw wzmagających perystaltykę jelit: buraki, papryka, suszone, morele, śliwki, winogrona, grube kasze, pieczywa razowe, ryż brązowy, orzechy, migdały);
• ograniczyć produkty zawierające cukry rafinowane (cukier, słodycze, słodkie i tłuste ciasta, słodkie syropy owocowe).

Zaleca się:

• stosować produkty o działaniu zapierającym: ryż biały, mąka ziemniaczana, gorzka czekolada, żelatyna (galaretki, żelki), banany, zupa pomidorowa z ryżem, risotto z mięsa i warzyw, ryż z jabłkiem, bananem, kluski śląskie, kopytka, kisiele, galaretki mięsne, rybne, galaretka lub kisiel z czarnych jagód, kasza manna;
• stosować płyny zawierające garbniki (kakao gorzkie na wodzie, napar z suszonych czarnych jagód, woda z czerwonym winem wytrawnym, mocna gorzka herbata, rumianek, mięta, napar z siemienia lnianego;
• aby płyny lepiej się wchłaniały jedz solone chipsy, krakersy, słone paluszki, obwarzanki solone popijając je.

Pacjenci muszą z czasem sami ustalić, które produkty są dobrze, a które gorzej tolerowane. Odpowiednie żywienie wpływa na regularne wypróżnianie się, konsystencję stolca i tym samym samopoczucie pacjenta. Znając powyższe zasady pacjent musi uważnie obserwować swój organizm i ocenić wpływ produktów na poszczególne dolegliwości.

Zasady prawidłowego żywienia:

• spożywać więcej produktów wysokobiałkowych: (chude mięso wieprzowe, drób, cielęcina, królik, indyk, młoda wołowina), ryby (flądra, dorsz, tuńczyk, łosoś), wędliny, jaja, sery żółte, topione, sery twarogowe, jogurty, maślanka, kefir;
• stosować: masło śmietanę, oliwę z oliwek, oleje roślinne, oleje rybie (makrela, łosoś, tuńczyk);
• spożywać produkty z grupy węglowodanów: chleb, ziemniaki, ryż, makaron, płatki kukurydziane, płatki owsiane, kluski śląskie, kopytka;
• stosować łagodne przyprawy: sól, koperek, natka pietruszki, majeranek, bazylia, pieprz ziołowy, wanilia, sok z cytryny, cynamon;
• ograniczyć spożycie tłuszczu: smalec, słonina, boczek;
• posiłki należy spożywać powoli zwracając uwagę na dokładne żucie pokarmów;
• w początkowym okresie po zabiegu nie spożywać nadmiernych ilości pokarmów;
• wprowadzać pojedynczo nowe produkty w małych ilościach;
• jeść regularnie o tych samych porach 3-4 posiłki;
• potrawy przygotowywać z produktów świeżych;
• staraj się by twoje posiłki były urozmaicone, estetycznie podane;
• unikać produktów zawierających konserwanty (zupy w proszku, sosy, zawierających dużą ilość sztucznych dodatków);
• przed posiłkiem można podać aperitif: kiszony barszcz, zakwas z ogórków, kapusty, sok pomidorowy, czerwone wino wytrawne;
• unikać produktów wzdymających: groch, fasola, kalafior, napojów gazowanych;
• stosuj odżywki bogate w białko i kalorie np. Nutridrinki Protein, Fresubin Protein;
• wypijać około 2-3 litry płynów dziennie (pić między posiłkami);
• jeśli źle reagujesz na wprowadzony do diety składnik, odczekaj kilka tygodni i spróbuj jeszcze raz zaczynając od niewielkich ilości.

Wskazówki w przypadku wystąpienia biegunki:

• spożywać duże ilości płynów (gorzka herbata, napar z mięty, rumianku, suszonych czarnych jagód, kakao na wodzie, około 2,5-3 l);
• zupy z ryżem, np. pomidorowa z podwójną porcją przecieru;
• ryż z jabłkiem, ryż z bananem;
• jasne pieczywo, puree ziemniaczane, marchew gotowana, kluski, kopytka, knedle, jogurt naturalny, dojrzałe banany, kisiele, kompot, mus, przecier jabłkowy, kaszę manną;
• produkty zawierające żelatynę (galaretki, żelki);
• gorzką czekoladę.

Aby uniknąć głośnego oddawania gazów o nieprzyjemnym zapachu należy:

• unikać roślin strączkowych (grochu, fasoli, brukselki, kalafiora);
• posiłki spożywać regularnie 3-4 razy dziennie;
• jeść z zamkniętymi ustami i nie mówić w trakcie jedzenia;
• jeść bez pospiechu, dokładnie gryźć i przeżuwać pokarmy;
• unikać żucia gumy i picia przez słomkę;
• pić napoje z miętą pieprzową – herbatę, syrop;
• zjadać jogurty naturalne z łyżeczką miodu albo dżemu;
• stosować produkty, które absorbują substancje lotne (zielona pietruszka, żurawina, sok żurawinowy, maślanka, zielona sałata).

Zalecenia w przypadku braku łaknienia i jadłowstrętu:

• przewietrzyć pomieszczenie przed jedzeniem;
• wskazany jest krótki spacer na świeżym powietrzu;
• do napojów dodawać sok z cytryny, który zwiększa produkcję śliny i poprawia smak;
• zaspokoić pragnienie chorego na określony rodzaj pożywienia;
• mleko zastąpić fermentowanymi produktami mlecznymi;
• ograniczyć potrawy wyraźnie słodkie.

Zalecenia w przypadku nudności i wymiotów:

• unikać nadmiernego wypełniania żołądka;
• potrawy podawać w temperaturze pokojowej, aby uniknąć podrażnienia śluzówki żołądka i jelit;
• płyny pić między posiłkami;
• podawać rano do łóżka suche produkty (pieczywo chrupkie, grzanki, suchary);
• ssać cukierki miętowe;
• pić napar z mięty, rumianku o temperaturze umiarkowanej;
• unikać leżenia płasko.

Zalecenia żywieniowe:

• dieta bogato białkowa 1,5-2 g białka na kg masy ciała. Zaleca się chude gatunki mięs wieprzowych, cielęcina, kurczak, indyk, królik, młoda wołowina, wędlin (drobiowa, polędwica, szynka), ryby (dorsz, sandacz, sola, szczupak, łosoś), mleko (kefiry, jogurty, sery twarogowe, jaja);
• produkty bogato białkowe powinny znaleźć się w każdym posiłku;
• w pierwszym okresie po zabiegu (ok. 14 dni) posiłki powinny być podawane w formie papkowatej – buliony, zupy przecierane, zupy kremy podprawiane mąką i śmietanką, zagęszczane żółtkiem, masłem. Warzywa i owoce w postaci soków, musów, gotowanej rozdrobnionej. Mięsa mielone w sosach;
• można podawać budynie, kisiele, galaretki, serki waniliowe, serki naturalne, jogurty, kefiry, jaja na miękko, jajecznicę, ziemniaki puree, twarożek, białe pieczywo z masłem (bez skórki);
• stosować odżywki bogate w białko i kalorie, np. Nutridrink Protein, Fresubin Protein;

• spożywać większą ilość posiłków, tj. 5-7 małych objętościowo (100-200 ml) w regularnych odstępach czasowych;
• wskazany jest niewielki posiłek późno wieczorem;
• jeżeli chory cierpi na biegunki – ograniczyć tłuszcz;
• wykluczyć potrawy wzdymające (fasolę, groch, kalafior, brukselkę);
• pacjent powinien jeść powoli, dokładnie przeżuwać każdy kęs, dobrze gryźć;
• każdy kęs należy jak najlepiej rozdrobnić zanim się go połknie;
• do jadłospisu włączać małe ilości nowych produktów i potraw;
• obserwować tolerancję nowych produktów;
• płyny podawać między posiłkami, około pół godziny przed lub po posiłku;
• unikać twardego mięsa, chrząstek, gruboziarnistego, twardego pieczywa, twardych owoców i warzyw, pestek i skórek;
• spożywać posiłki o temperaturze pokojowej – gorące potrawy drażnią śluzówkę jelita;
• stosować przyprawy: sok z cytryny, wanilia, anyżek, koper, lubczyk, natka pietruszki, kminek, majeranek, kurkuma, cynamon.